Kapalı ve karanlık bir odada tek başınıza oturduğunuzu düşünün. Sizi dış dünyaya bağlayan 5 farklı kapı var ve bu kapılardan çıkma şansınız yok sadece o beş farklı kapıdan gelen sinyallerle dış dünyayı anlamlandırıp bir görüntüsünü çıkarmaya çalışıyorsunuz. Ardından oluşturduğunuz çerçeveye göre bu kapılardan ne yapılması gerektiğini söylüyorsunuz. Biraz zor olsa gerek değil mi? İşte beynimiz tam olarak bunu yapıyor. Bizi dış dünyaya bağlayan beş duyu organımızla beraber sıcaklığı, sesleri, basıncı, ışığı elektrokimyasal sinyallerle alıp yorumluyor. Peki beynimiz hakkında gerçekten ne kadar şey biliyoruz?
Her ne kadar nörobilim dalı gençliğinin baharında olsa da beynimiz hakkında keşfettiklerimiz az buçuk şeyler değil. Hadi hep beraber sabah yaptığımız sakin bir yürüyüş esnasında bile verdiği karmakarışık komutlarıyla bizi hayran bırakabilecek beynimizi irdeleyelim.
Yürümek demişken... sizce yürümek ne kadar zor olabilir? Gün içerisinde oradan oraya oradan oraya devamlı yaptığımız bir eylem. Ama hiç bunu yapmanın ne kadar zor olduğunu düşündünüz mü? Sabah uyandınız eşofmanlarınızı giyip yola çıktınız. Bir adımınız diğerinin önüne atarak devam ediyorsunuz. Belki de gün içerisinde ne yapacağınızı düşünüyorsunuz. Ama arka planda yürümeye devam ediyorsunuz. Bu sırada beyniniz vücudunuzu dengede tutmaya çalışıyor. Beş duyumuzla algıladığımız sinyallere göre kaslara mesaj yolluyor. Bunlar olurken ana odak noktanız o olmasa da yerdeki bir taşı fark ediyorsunuz ve üstünden atlayıp devam ediyorsunuz. Bu sırada da gününüzü planlıyorsunuz! Karmaşık değil mi? Neyse daha fazla uzatmadan hadi beynimiz hakkında neler biliyoruz onlara bakalım:
Beyin Hakkında İlginç Bilgiler
1-Beyniniz bağlantı kapasitesini 2 yaşında tamamlar
Beyin, diğer organlardan farklı olarak nöron adı verilen özelleşmiş ve çoğalamayan hücrelerden oluşur. Aldığı tüm sinyalleri ve karşılığında verdiği komutları bu hücreler aracılığıyla verir. Nöronlar birbirleriyle iletişimde ya da taşıdıkları mesajı hedef organa iletirken aralarında yaptıkları sinaps bağlarını kullanırlar. Ve bu nöronlar yeni doğduğumuzda birbirinden neredeyse tamamen ayrı ve bağımsızdır. Yaklaşık 2 yıl içerisinde dış dünyadan aldığımız girdiler yoluyla nöronların birbirleriyle yaptıkları sinapslar maksimum kapasiteye ulaşır.
2-Sizi siz yapan beyninizde yer alanlar değil beyninizde yok edilenlerdir.
Doğumdan sonra ortalama iki yılda maksimum kapasitesine ulaşan sinaps sayısı, iki yılın ardından, yavaş yavaş azalmaya başlar. Beyin kurduğu bağlantılar arasında sosyal ya da bilişsel olarak kullanışlı olmayan bağlantıları yok ederek onu ileri taşıyacak olan bağlantıları kuvvetlendirir. Böylelikle topluma adapte olmasını kolaylaştırır.
3-Yaşadığımız Dünya gerçekten Böyle Bir Yer mi Yoksa Beynimizin Bize Sunduğu Bir Kurgu mu?
Beynimiz, dış dünyaya dair her türlü detayı kendisine gelen elektrokimyasal uyaranları anlamlandırarak bize sunar. Beynimiz gerçek anlamda dış dünyayı deneyimlememiştir. Ve hiçbir zaman deneyimlemeyecektir de. Kendisine farklı farklı reseptörlerden algılanan uyaranlarla bir gerçeklik yaratır. Ve bu gerçeklik herkes için farklı olabilir.
Peki beynimizin bize sunduğu gerçekliğin ötesinde tüm çıplaklığıyla dünya nasıl bir yerdir sizce? Bunu deneyimleme şansımız olmasa da büyük ihtimalle Dünyanın renksiz, kokusuz ve tatsız çerçevesi karşısında şok olurduk. Beynimiz dışında var olan her şey enerji ve maddeden ibarettir. Yüzlerce milyon yıllık süregelen evrim sonucunda beynimiz bize Dünyayı bir görsel şölen halinde sunabilmeyi başarmıştır.
“Deneyimlediğimiz her şey, algıladığımız her bir görüntü, ses ya da koku, dolaysız bir deneyim olmaktan çok, karanlık bir tiyatroda oynanan elektrokimyasal bir oyundur.” David Eagleman4-Tüm Gerçekliğimiz Küçük Bir Alana Kısıtlıdır!
Dünyayı görüp algılayabilmemizi sağlayan gözlerimiz, sadece belirli dalga boyları arasında gelen ışık dalgalarını algılayabilir. Ne yazıkki görünür ışık olarak adlandırdığımız küçük bir dalga boyu aralığı dışını algılayabilecek reseptörlere sahip değiliz.
