Dune, Frank Herbert tarafından kaleme alınıp 1965 yılında yayımlanan bir bilim kurgu romanı. Günümüzden 10.000 yıl sonrasında insanoğlunun yıldızlar arası seyahat edebildiği bir gelecekte geçiyor. Evrende sadece tek bir gezegende çıkan ve insanlara geleceği görme yeteneği veren bir baharat ve bu baharatın çıktığı gezegen Arrakis anlatılıyor.
“Mutluluğun durabilmek, bir anlığına da olsa durabilmek olduğunu fark etti. Durmanın mümkün olmadığı yerde mutluluk da olmazdı.” 
Dune, zamanın ötesinde her kitap gibi yayımlanması ve dönemin editörleri tarafından değer görmesi bir hayli zor olmuş bir kitap. Öyle ki Frank Herbert “Dune” u yayımlatmadan önce yirmi kere ret cevabı aldı. Dune’u yayımlamayı kabul eden yayımcıysa çok büyük bir hata yaptığını düşünüyordu. Buna rağmen Dune, “Hugo En İyi Roman Ödülü” ve “Nebula En İyi Roman Ödülü”ne layık görüldü ve 20. yüzyılın en iyi bilim kurgu romanları arasına girdi. Hikaye bir yerlerden tanıdık gelmiş olabilir. Çünkü Arthur C. Clarke’ın da dediği gibi,
“Yeterince ilerlemiş bir teknoloji büyüden ayırt edilemez.”
Çevirmenliğini Dost Körpenin yaptığı kitap İthaki Yayınevi'nin Bilim-Kurgu Klasikleri serisinin ilk kitabını oluşturuyor. Kitabın ön sözü niyetinde yazılmış editörün notu da bir hayli ufuk açıcı.
Dune Nasıl Bir Kitap?
Kelime Anlamı Olarak Dune
Dune, kelime anlamı olarak çöl tepesi demek. Dune adıyla bilinen Arrakis Gezegeniyse çölleri ve çöl tepeleriyle ünlü olduğundan Frank Herbert, Dune ismini uygun görmüş.
Frank Herbert ve Dune’un Temelleri Dune İlhamı Nasıl Geldi?
Frank Herbert, bilim-kurgu yazarlığı yanında bir fotoğrafçı ve ekolojik danışmandır. Herbert, yazarlık kariyerinin devam ettiği bir sırada, Floransa, Oregon’a seyahat etti. Bu seyehatinde Amerika Tarım Bakanlığı tarafından yürütülen bir çalışmada Oregon’da bulunan çöl tepelerini, yoksulluk otu adı verilen bir bitki türüyle stabilize etmeye çalışıyorlardı. Herbert’ın bu konu hakkında yayımlamayı planladığı “They Stopped Moving Sands” makalesini tamamlayamadı.
Frank Herbert’ın ekoloji’ye olan ilgisi daha da alevlenmişti. Dünya’da olup biten olaylar da kitabın temellerinde kuvvetli rol oynamaya başlamıştı. Güçlü devletlerin petrol düşkünlüğü, Nazi Almanyası’nın soykırımları ve üç büyük dinin çöl ortamında Arap Yarımadasında çıkmış olması Frank Herbert’a büyük bir ilham vermişti. Çöl ortamları gibi umutsuz yerlerde insanların “Peygamberler” ve “Mistik Kahramanlar” gibi kavramlara inanmaya daha yatkın olduklarına karar kıldı. Ve hepsini birbiriyle aynı coğrafyada yoğurup bundan yaklaşık 10.000 yıl sonrası insanoğlu üzerine uyarladı. Her ne kadar Frank Herbert’ın Dune’u “Bilim-Kurgu” olarak anılsa da; belki de insanoğlunun hep din, politika, açgözlülük ve yönetilme arzusu gibi kavramların içinden yıllar geçse bile çıkamayacağını hep aynı şeylerin birbirini tekrar ederek devam edeceğini öngören bir “Distopik Evren” yarattığı kanısındayım. Frank Herbert aynı zamanda insanoğlunun özünün daima feodal yönetime düşkün olduğuna inanıyordu. İnsanların düşünme, karar verme ve sorgulama gibi sorumluluklarını bırakarak sadece emir alıp yerine getirmeye odaklı bir yaşam tarzına uygun olduklarını düşünüyordu.
"Etrafında gevezelik eden insanların yüzüne bakarken, birden hepsinden tiksindi. Bu gördüğü yüzler, habis düşünceleri gizleyen ucuz maskelerdi; herkes içindeki derin sessizliği bastırmak için yüksek sesle konuşuyordu." “Yücelik geçici bir deneyimdir. Asla kalıcı değildir. Kısmen insanoğlunun efsane yaratmaya meyilli hayal gücüne dayanır. Yüceliği deneyimleyen kişi, nasıl bir efsanenin içinde olduğu anlamalıdır. Kendisine hangi imajın verildiğini düşünmelidir. Alay etmesini bilmelidir. Böylece rolünü inanmadan oynar. Alaycılık kendini rolüne fazla kaptırmasını önler. Bu nitelik olmazsa, yücelik insanı yok eder.”
Gelelim Dune'un Konusuna
Dune, çok uzak bir gelecekte yüzeyi çöllerle kaplı, Arrakis olarak anılan bir gezegende geçiyor. Tüm evrende sadece Arrakis’in çöl ekolojisinde yetişebilen bir baharat türüyse, insanların ömrünü uzatırken onlara geleceği görme gücü veriyor. Bu baharatın sadece Arrakis’te yetişiyor olması baharatı evrenin en değerli maddesi yapmasının yanı sıra feodalizm ile yönetilen evrende güç odaklarının dikkatini bu gezegene çekiyor. Arrakis’in sömürülmesi ve Arrakis halkı Fremenlerin bastırılıp çöllere hapsedilmesi kaçınılmaz oluyor.
İmparatorluk tarafından buraya atanan Atreides Hanedanı’ndan Dük Leto, her ne kadar Arrakis olarak bilinen Dune Gezegeni’ni bu boyunduruktan kurtarıp Arrakis(Dune)’i yaşanabilir bir gezegen kılmayı amaçlasa da ; anlaşmazlık yaşadığı Harkonnen Hanedanı, İmparator ve geniş ölçekli gizli bir tarikat olarak hareket eden Bene Gesserit Rahibelerinin kendince planları vardır.