J.K. Rowling tarafından yazılan, 80 farklı dile çevrilip 500 milyondan fazla satarak tarihin en çok satanları arasına giren Harry Potter serisini duymayan bilmeyen yoktur sanırım. Ama J.K. Rowling’e özgünlük ve orjinallikten uzak olan bu seriyi yazmasında ilham kaynağı olan yazarları ve bu yazarların zamanın ötesinde yazılmış romanlarını kaçımız biliyoruz? Hatta kaçımız Harry Potter’dan önce bunları duydu?
Harry Potter'ın İlham Kaynağı: Yerdeniz Büyücüsü
J.K. Rowling’in Harry Potter Serisinden, Christopher Paolini’nin “Eragon”una ve iddiaların ötesine geçmese de Disney yapımı animasyon çizgi filmi “Moana”ya kadar dünyaca ünlü fantastik kitaplara ve çizgi filmlere ilham kaynağı olan yazarlardan biri de, Ursula K. Le Guin.
Yerdeniz, Ursula K. Le Guin tarafından 1964 yılında ilk olarak kısa öykü şeklinde “World of Unbinding” olarak çıkan ve sonrasında 1968 yılında serinin ilk kitabı olan “Yerdeniz Büyücüsü”nün yayımlanmasıyla başlayan seridir.
Yerdeniz Serisinin ilk kitabı Yerdeniz Büyücüsü’nü yeni bitirdim. Ve okurken içeriğin Harry Potter serisiyle ne kadar benzediğini fark ettim.:
Yer Deniz Büyücüsü ve Harry Potter Arasındaki Benzerlikler
1-Büyücü Okulları
Küçük yaşında teyzesi tarafından çok güçlü bir büyücü olacağı fark edilen Ged’in ismi çevre köylere de yayılınca Ged, Re Albi köyünün büyücüsü Sessiz Ogion tarafından eğitmek için alınır. Bir şekilde büyücü okulunda bulur kendini. Büyücü Okulu, Ursulanın tasvirleriyle kafanızda “Bu okul bir yerden tanıdık geliyor ama nerden?” havası uyandırıyor. Çünkü büyücü okulu tasvirleri daha genişletilmiş süslenilmiş haliyle 1997’de yayımlanan J.K. Rowling’in Harry Potter kitabındaki Hogwarts’ın birebir aynısı.
2-Başbüyücüler
Dumbledore gibi bir baş büyücünün varlığı ve bu baş büyücünün kitabın bir yerinde Ged’in hayatını kurtarmak pahasına ölmesi de benzerliklerden bir başkası.
3-Kahramanlarımızın Düşmanlarıyla Olan İlişkisi
Yerdeniz Büyücüsü’nde de Harry Potter’da da ana kahramanlar baş düşmanlarıyla birbirine büyüyle bağlılar. Ged kendi hırsı ve çocuksu duygularıyla yarattığı baş düşmanı gölgesiyle; Harry Potter’sa doğduğunda O’nu öldürmeye gelen Lord Voldemort’a... Ve ikisinin de baş düşmanlarıyla ilişkisi temelinde aynı.
Hatta ikisinin de yüzünde düşmanlarından kalma önemli bir yara izi var.
2005 yılında Ursula K. Le Guin ile yapılan bir röportajda Le Guin J.K. Rowling’e atfen şunları söyledi:
“Beni bazılarının yaptığı gibi tam anlamıyla kopyaladığını düşünmüyorum. Ama yine de kendisine ilham kaynağı olan öncüleri hakkında daha nazik olabilirdi. İlk kitabı (Harry Potter ve Felsefe Taşı’ndan bahsediyor) orijinal bulan eleştirmenlere de inanamamıştım. Pek çok erdemi olmasına rağmen özgünlük bunlardan biri değil.”
Yerdeniz’in Tüm Kopyalarından Yıllarca Önde Olan Özelliği
“Bir mum yakan bir gölge yaratır.”
Ursula, Fantezi romanlarında var olan tüm ırkların beyaz olması gerektiği ve Orta Çağ toplumlarına benzemesi gerektiğine dair olan kanıyı yıkmak istemişti. Yerdeniz’de insanların çoğu beyaz ırka ait değil. Ged, Amerika yerlilerine benzer bir şekilde Kırmızı Kahverengi, Güney ve Doğu Uç Yöreleri’nde yaşayanlarsa koyu kahverengi ten ve düz siyah saçlara sahiplerdir. Harry Potter romanlarında ya da Christopher Paolini’nin Eragon’unda bunu gördüğümüzü sanmam.
Peki Yerdeniz Büyücüsü’nde ne İşleniyor?
Ursula’nın deyimiyle Yerdeniz Büyücüsü’nün konusu ise “Büyümek” .
Her birimizin karanlık bir yönünün olduğu ve bu yönümüzün aslında bizlerin bir parçası olduğunu bilmek ve bunu kabullenmektir. Bu karanlık yönümüzden sanki bizim bir parçamız değilmiş de düşmanımızmış gibi kurtulmaya çalıştığımızda aslında kendi benliğimizi reddetmiş oluruz. Ve insan en iyi kendinden bilir ki bu dünyada size en çok zararı verebilecek kişi sizden başkası değildir. Ged için de bu geçerliydi. Kendi kibrinin eseri olan gölgesinden kaçmak, gölgesinden kurtulmak bir kenara; kendisini gölgesinin ve korkularının esiri yapıp onu zayıflatıyordu zayıflatıyordu. Yerdeniz’in en kudretli büyücüsü olmadan önce gölgesiyle karşılaşması ve onun kendisinin bir parçası olduğu gerçeğini kabullenmesi gerekiyordu.
“Ged ne kaybetmiş ne kazanmıştı, ama kendi ölümünün gölgesini, kendi ismiyle adlandırarak, kendisini bütünlemişti; tam bir insan olmuştu: Tüm kişiliğinin bilincinde olan, kendisinden başka hiçbir güç tarafından kullanılamayacak veya ele geçirilemeyecek, o yüzden de hayatını hayattan yana yaşayacak, hiçbir zaman yıkım, acı, nefret ve karanlığın hizmetine girmeyecek bir insan.”
