Kitap Okumanın Faydaları
Çocukluğun ilk yıllarında çocuğa okuma alışkanlığının kazandırılması, çocuğun gelecek yıllarını etkileyebilecek en büyük olaylardan biri diyebiliriz. Çocuğun o yaşlarda kitaplarla olan bağının kuvvetlenmesi ve okuma alışkanlığı kazanıp bu alışkanlığın köklendirilmesi, miniklerimize birçok katkıda bulunur:
Çocukların bilişsel duygusal ve psikomotor gelişimlerini destekler. Yani zihinsel gelişimine doğrudan katkıda bulunur .
Anadilini doğru ve yeterli bir biçimde kullanmasını sağlar.
Kelime dağarcığının zenginleşmesine doğrudan yardım eder.
Sağlıklı bir kişilik gelişimini destekler.
Kendini toplum içinde ifade edebilmesine yardımcı olur.
Eğitim-öğretim başarısında önemli bir yapı taşıdır.
Düşünme, problem çözme, yaratıcılık ve sahip oldukları yeteneklerini geliştirme fırsatlarına sahip olurlar.
Doğaya ve çevresinde gördüğü her türlü canlıya karşı empati geliştirmesini sağlar.
Evrensel olarak herkesin geleceğini emanet edeceği çocuklarımızın kitaplardan uzak bir şekilde yetişmesi, onların düşünme ve fikir üretme fonksiyonlarını kaybetmelerine, yetersiz iletişim yetenekleriyle kayıp bir nesil ve sonucunda karanlık bir gelecek inşa etmelerine sebep olur.
Okumayı, eleştirel düşünmeyi, sorgulamayı ve bilgiyi seven nesiller yetiştirmekte en büyük rol ise ebeveynlere düşüyor. Ebeveynler ne kadar erken böyle bir yola girerse çocuğun gelişiminde bir o kadar etkili olur. Ama yine de hiçbir zaman geç kalmış sayılmazsınız. Çocuklara okuma alışkanlığı kazandırmakta etkili olan yöntemler içinden başlangıçta tüm çocuklar için yapılabilecek uygulamalardan bahsedeceğiz. Sonrasındaysa çocukların büyüme ve karakter gelişimleri çok hızlı olduğu için belirli yaş gruplarına yönelik davranış ve uygulama önerilerinde bulunacağız.
İşte çocuklarına okuma alışkanlığı kazandırmak isteyen ebeveynlere bu yolda yardımcı olacak öneriler:
Çocuklara Okuma Alışkanlığı Kazandırmak İçin Öneriler
1-Çocuğunuza rol model olmak.
Her şeyden önce çocuğun ev içerisinde aile bireylerini kitap okurken görmesi çok önemlidir. Böylelikle çocuğun okumaya dair merakı artacaktır.
Gün içerisinde belirli saatleri okuma ve sohbet saatleri olarak belirleyebilirsiniz. Ve bu saatler içerisinde kitap okumak, okunan kitaplarla ilgili sorular sorup tartışmak çok önemlidir. Bu süreçte siz okumaya dair bir şeyler yapmıyorsanız çocuğunuzun da okuma alışkanlığı kazanmasını beklemeyin.
Eğer daha öncesinde böyle şeyler denemediyseniz, ne kendinizi ne de çocuğunuzu hemen her gün okumaya zorlayarak işleri daha da zora sokup sıkıcı hale getirmeyin. Öncelikle kendiniz okuma alışkanlığı geliştirebilirsiniz. Zamanla sizi gören çocuğunuz da meraklanarak sizinle bu saatlerde beraber olmak ister. İlgi ve dikkatleri kolay dağıldığı için her gün okuma saatleri yaparak başlamak yerine; haftada bir, haftada iki ya da haftada üç gün böyle saatleri paylaşarak devam edebilirsiniz. Çocuğunuza ya da kendi durumunuza göre arttırabilir ya da bu süreci sabit tutarak devam edebilirsiniz. Unutmayın, hem kendinize hem de çocuğunuza karşı hoşgörülü olun!
2-Soru Sorun, Değer Verin, Ödüllendirin
Çocuklarınıza okudukları kitaplar hakkında soru sorabilirsiniz. Okudukları kitapları onlarla birlikte tartışabilirsiniz. Ama bu süreçte çocuğunuzu dinlemeye ve kitap hakkındaki görüşlerine gerçekten önem vermeye dikkat edin. Aynı zamanda okuduğu kitaplara edindiği alışkanlıklara göre çocuğunuzu ödüllendirebilirsiniz. Çocuklar her akşam işten eve gelen ebeveynlerinin elleri boş bir şekilde gelmelerini istemezler. Haftalık, aylık olarak eve gelirken hediye kitaplar getirebilirsiniz.
3-Çocuğa Ait Bir Kütüphane
İlerleyen süreçlerde alışkanlığı iyice köklendirmek için çocuğun kitapları için ve kendisini özgür hissedebileceği bir kütüphane ortamı yaratılabilir. Bu kütüphanenin tasarımı dizaynının tamamı kendisine ait olabilir. Çok hoşuna gidecektir eminim😊
4-Birlikte Kütüphane ve Kitabevlerine Gidin
Çocuğun kendi sosyal çevresinde onun gibi kitap okuyanlar olmadığında çocuk, yalnız hissetmeye başlayabilir. Bu gibi durumların önüne geçmek için kütüphane ve kitabevlerine gidebilirsiniz. Orada kendisi gibi okurların olduğunu görmek hatta oralarda kendine rol model seçmek çocuğa iyi gelebilir.
Kütüphane ve kitabevlerinde çocuğunuza uygun kitaplar önerebilir aralarından kendisine seçme özgürlüğü tanıyabilirsiniz. Küçük yaştaki dostlarımız daha resimli kitapları tercih ederken ilkokul çağındaki dostlarımızsa çocuk romanlarının yanı sıra çevreye karşı olan merakını tatmin edicek fen ve doğa kitaplarını tercih edebilirler.
0-3 Yaş Çocuklu Ebeveynlere Çocuklarına Okuma Alışkanlığı Kazandırmak İçin Öneriler
Bu yaşlardaki çocuklar çevresini görerek ve dokunarak, işiterek tanımladıkları için bu yaştaki çocuklarla beraber resimli kitap okuma deneyimi yapıldığında çocukların dil gelişimlerinde artış olduğu gözlemlenmiştir. Bu yaşlarda çocuklar her şeyi ellerinde tutup ağızlarına götürmeye meyilli olduğundan bu şartlara uygun kitap kapakları ve kartonlar seçilmelidir.
Anlatılan Masallar Kısa Mizahi ve Anlatım Esnasında Canlandırma Esasına Dayanmalı
Dikkatleri çabuk dağılan miniklerimiz için kitap okuma sırasında onlara kitaptaki olayları canlandırmak ilgilerini çekmekte yardımcı olabilir. Aynı zamanda bu dönemin sonlarında çocukların mizah anlayışı da oturmaya başlar bu yolla da dikkatlerini çekebilirsiniz.
3-6 Yaş Arası Çocukları Olan Ebeveynlere Tavsiyeler
Bu yaşlardaki çocukların yazılı harflere anlam yükleme becerileri geliştiğinden dolayı bu dönem “okumaya hazırlık” dönemi olarak adlandırılabilir. Bu dönemde çocuğa harfleri tanımaya teşvik etmek gerekir.
Yine aynı şekilde resimli kitaplar, masallar ve tekerleme içerikli kitapların çocuğa tanıtılması ve ona okunması faydalı olabilir.
Çocuğa kitap okuma sırasında çocuğu kucağa alıp beraber okuma yapmak, çocukla olan bağınızı kuvvetlendirmekle beraber çocuğunuzun okumaya olan motivasyonunu arttırabilir.
Gündelik Hayata Yönelik Kitaplar Seçin
Bu dönemlerinde çocukların hayal gücü çevrelerinde gördükleriyle sınırlıdır. Bu yüzden kitaplar çok kompleks olmamalıdır. Gün içerisinde çevresinde görüp anlamlandırabileceği şeyleri içeren kitaplar okunmalı ya da okutulmalıdır.
4 yaşa kadar çocuklarda kitapların teması sevgi, başarı ve güven üzerine olmalıdır. Masal kahramanın kim veya ne olduğunun çocuk gözünde bir önemi yoktur.
4 yaş çocuklarındaysa, temel duyguları fark edebilmeye başladıklarından, ayrılma, affedilme yeniden kavuşma gibi konulara yönelik kitaplar tercih edilebilir.
5 yaş çocuklarındaysa, ebeveyn rehberliğinde çocuk kahramanın davranışlarındaki neden sonuç ilişkilerini dikkate almaya başlar. Karakterin yaşadığı panik ve öfke gibi belirsiz duyguları da anlamlandırmaya başladığından, şanssızlıklar aşılarak zafere ulaşılan hikayeler tercih edilebilir.
7-12 Yaş Arası Çocuklar İçin Ebeveynlerin İzleyebileceği Yollar
Bu dönem okumanın altın yılları olarak anılabilir. Çocukların bu dönemde resimli kitaplar ve çocuk romanlarına başlamasıyla beraber, dünyayı daha iyi anlamlandırabilmesi ve merakını kamçılaması açısından bilgi içerikli resimli kitaplar tercih edilebilir.
Dünya hakkında verilen bilgiler, çocuğun merakını kamçılamasıyla daha fazla soru sormasına neden olur. Daha fazla soru soran çocuk, cevaplar için yeniden kitaplara yönelebilir.
Teknolojinin Çocuklar Üzerinde Bıraktığı Etki
İçinde yaşadığımız “Teknoloji Çağı”nda çocuklarımızın okuma alışkanlığı kazanmalarının önündeki en büyük engel, bilgisayar, telefon, tablet, televizyon gibi aletler olabilir. Her ne kadar doğru bir şekilde kullanımlarıyla faydalı olarak tanımlanabilecek olan sosyal medya, bilgisayar oyunları gibi teknolojinin hayatımıza kattığı şeyler ne yazık ki her zaman kontrollü bir şekilde kullanılmamaktadır. Bu gibi platformların çocuklar üzerindeki bağımlılık yaratıcı etkisinden dolayı denetimli kullanımları ve kullanılacak ya da oynanılacak olan oyunların çocukların gelişimi üzerinde pozitif etkisi olabilecek şekilde seçilmelidir.
Okuyan Çocuk Demek...
Okuyan, okumayı seven, bilgiye aç olan çocuk, sorgulayan, eleştirebilen hür iradeli demokratik bireyler demektir. Geleceğimiz olan çocuklarımızın ilerde nasıl bireyler olacakları; hayatı kavrama ve anlamlandırma sürecinde karşılaştıkları ilk ve en önemli etmen olan çevrenin, yani siz ebeveynlerin elinde. Dünyayı daha sevgi dolu ve huzurlu bir yere dönüştürmek de sizlerin elinde değerli ebeveynlerimiz.
